Zestawienie konfliktowe nie musi powodować konfliktu serologicznego. Konflikt serologiczny najczęściej powstaje u ciężarnych w obrębie grup krwi Rh. Jeśli matka ma grupę Rh(-), a ojciec dziecka ma grupę krwi Rh(+), to występuje między nimi tzw. zestawienie konfliktowe. Jeśli ich dziecko odziedziczy grupę krwi po matce – konflikt serologiczny w zakresie czynnika Rh nie wystąpi. Natomiast jeśli odziedziczy grupę krwi po ojcu (prawdopodobieństwo 50-60%), może dojść do konfliktu serologicznego.
Konflikt serologiczny powstaje w sytuacji, kiedy przy określonym zestawieniu grup krwi matki, ojca i dziecka oraz przecieku krwi płodu do krwioobiegu matki, dochodzi do wytworzenia przez matkę przeciwciał przeciwko krwinkom płodu „odbieranym” przez układ immunologiczny matki jako obce. Takie przeciwciała przechodzą przez łożysko i mogą niszczyć krwinki płodu. W wyniku konfliktu serologicznego może dojść do groźnej choroby hemolitycznej płodu i noworodka, przebiegającej z niedokrwistością. W przypadku konfliktu płytkowego, kiedy niszczone są płytki krwi płodu, konsekwencją konfliktu może być małopłytkowość i krwawienia u płodu i noworodka. Oczywiście, nie każda różnica w grupach krwi pomiędzy rodzicami a dzieckiem spowoduje konflikt serologiczny.
Przede wszystkim należy wykonać badanie grupy krwi. Badanie powinna wykonać matka i ojciec – dzięki temu można sprawdzić, czy pomiędzy partnerami występuje tzw. zestawienie konfliktowe. Kolejnym badaniem jest odczyn Coombsa, który sprawdza, czy w organizmie matki znajdują się przeciwciała przeciwkrwinkowe groźne dla płodu. Te badania pozwolą ocenić ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego. Badanie grupy krwi i obecności przeciwciał wykonuje się rutynowo u każdej ciężarnej na początku ciąży.
Najczęściej występuje konflikt serologiczny w zakresie antygenu Rh, który dotyczy kobiet o grupie krwi Rh(-), Istnieją jednak również inne rodzaje konfliktu np.: w obrębie głównych grup krwi (A, B, AB i 0), w układach takich jak Kell, Kidd, Duffy, a także dotyczący płytek krwi, które mogą dawać objawy o różnym nasileniu.
Największe ryzyko występuje u kobiet, u których mogło dojść do immunizacji. Dotyczy to kobiet, które mają już poród za sobą, ale także tych, które poroniły, miały zabiegi wewnątrzmaciczne czy też były w ciąży pozamacicznej. Istnieje wiele czynników, które zwiększają ryzyko konfliktu serologicznego. Około 15% kobiet, jeśli nie otrzyma profilaktycznej dawki immunoglobuliny anty-D, wytworzy przeciwciała po pierwszej ciąży.
Konflikt serologiczny może mieć bardzo groźne konsekwencje dla płodu i noworodka. Wynikiem konfliktu serologicznego jest choroba hemolityczna. Objawia się ona niedokrwistością o różnym nasileniu, która może prowadzić do niewydolności krążenia i obrzęku płodu, a także żółtaczki hemolitycznej u noworodka.
Najczęściej, w ciąży fizjologicznej, jeśli nie występują czynniki ryzyka, takie jak krwawienia, zabiegi wewnątrzmaciczne, do immunizacji dochodzi dopiero podczas porodu. Wytworzone wówczas przeciwciała „nie zdążą” już uszkodzić krwinek dziecka. Dopiero podczas drugiej i kolejnej ciąży stanowią zagrożenie dla płodu. Jeśli jednak w ciąży występowały czynniki ryzyka wymienione powyżej, w przeszłości wystąpiły poronienia lub ciąża pozamaciczna, mogło dojść do immunizacji i wytworzenia przeciwciał, które będą stanowić zagrożenie w każdej kolejnej ciąży. Profilaktyczne podawanie preparatów immunoglobuliny anty-D ma za zadanie zapobiegać wytwarzaniu przeciwciał i działać protekcyjnie w kolejnych ciążach. Objawy konfliktu serologicznego w zakresie czynnika Rh występują w pierwszej ciąży bardzo rzadko, jednak inne rodzaje konfliktów (np. w zakresie grup głównych A, B, 0), mogą dawać objawy już w pierwszej ciąży.
Immunoglobulinę anty-D podaje się zarówno po porodzie, jak i w ramach profilaktyki w trakcie ciąży. Odpowiednie dawki podaje się w 28-30 tygodniu ciąży fizjologicznej u kobiet Rh(-), które nie wytworzyły przeciwciał, a także w przypadku wystąpienia czynników ryzyka, takich jak krwawienia, uraz brzucha, inwazyjna diagnostyka prenatalna lub inne zabiegi wewnątrzmaciczne. Immunoglobulinę podaje się także pacjentkom Rh(-) po poronieniu lub leczeniu ciąży pozamacicznej. Dawka immunoglobuliny jest zależna od wskazań i zaawansowania ciąży.