Problemy z zajściem w ciążę dotykają coraz więcej par. Wiele kobiet i wielu mężczyzn marzy o posiadaniu potomstwa i stara się te marzenie spełnić.
Jednak nie zawsze te starania przynoszą efekt.
I co wtedy? Co dalej?
Dalej pojawia się stres, rodzi się smutek, rośnie frustracja. Może dojść do obwiniania się, lub siebie nawzajem, bo przecież utrudnienia nie zawsze wynikają z problemów zdrowotnych (czy emocjonalnych) wyłącznie kobiety. Problem może wynikać również z zaburzeń w organizmie mężczyzny. Przyczyny leżące po stronie kobiet stanowią ok. 45-65% przypadków niepłodności.
Czemu nie mogę zajść w ciążę?
Czynników ryzyka jest niestety wiele. Przesunięcie granicy wieku kobiet, które ze względów zawodowych (ale nie tylko) odwlekają decyzję o macierzyństwie, sprawia, że możemy już usłyszeć o problemie cywilizacyjnym. Dodatkowo wszechobecny pośpiech i stres odciskają swoje piętno na młodych ludziach. Kłopoty związane z pracą, mieszkaniem czy finansami nierzadko spędzają sen z powiek przyszłych rodziców (i też mogą być przyczyną odwlekania ciąży).
Istnieje szereg potencjalnych przyczyn wystąpienia trudności z zajściem w ciążę. Nie musi to być od razu poważna choroba czy nieodwracalna wada anatomiczna. Przyczyny utrudniające zajście w ciążę, możemy podzielić na trzy grupy. Te dotyczącej obojga rodziców, te dotyczące kobiety oraz te, którą wiążą się bezpośrednio z mężczyzną.
Czynniki ryzyka dotyczące zarówno kobiety, jak i mężczyzny to:
- niehigieniczny tryb życia
- stres
- zła dieta, nadwaga, otyłość
- cukrzyca
- choroby przenoszone drogą płciową
- palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, stosowanie używek
- brak aktywności fizycznej
- wpływ środowiska (chemia, pestycydy, metale ciężkie, smog)
W przypadku kobiet problemy z zajściem w ciążę mogą zacząć się po ukończeniu 30 roku życia, kiedy płodność zaczyna spadać. Oprócz problemów wymienionych wyżej, które mogą być przejściowe i nie zamykają drogi do macierzyństwa kobiecie, mogą pojawić się poważniejsze przyczyny, związane bezpośrednio z ciałem kobiecym. Są to głównie:
- choroby tarczycy i nadnerczy
- endometrioza
- torbiele i mięśniaki narządów płciowych
- blokada czynności jajników
- zespół policystycznych jajników
- niedrożność jajowodów
- choroby pochwy, szyjki macicy czy przysadki mózgowej
Inną przyczyną są problemy związane z owulacją, która może być zaburzona przez nieodpowiednie działanie hormonów. Nawet niewielkie problemy z gospodarką hormonalną w organizmie kobiety mogą zaburzać cykl miesiączkowy i utrudniać poczęcie.
W przypadków mężczyzn problemy wynikają głównie ze słabej jakości spermy. Wśród innych przyczyn możemy wskazać:
- stosowanie sterydów anabolicznych
- przedwczesny wytrysk
- zaburzenia erekcji, impotencja
- choroby i urazy jąder
- niektóre zaburzenia genetyczne
Jakie badania wykonać, by zdiagnozować przyczynę problemów z zajściem w ciążę?
Jeżeli po roku starań nie udało się zajść w ciążę – powinno się skonsultować się ze specjalistą. Kobiety powyżej 35. lat mogą nawet szybciej zasięgnąć porady lekarza. Nie warto tracić czasu. Diagnoza problemów z zajściem w ciążę wymaga konsultacji ginekologicznej. Warto również zasięgnąć porady endokrynologa. Następnie wykonać komplet podstawowych badań moczu i krwi. Dalsze etapy diagnozy wskaże lekarz prowadzący.
W diagnozowaniu przyczyn niepłodności z reguły zalecane są następujące badania:
- badania hormonalne tarczycy, m.in. prolaktyna, progesteron, testosteron, T3, T4, folitropina, lutorpina
- badania poziomów hormonów płciowych
- USG transwaginalne
- badanie drożności jajowodów
- test owulacyjny
- histerosalpingografię (HSG), oceniającą stan macicy i drożność jajowodów
- test postkoitalny (PCT), sprawdzający zachowanie i przeżywalność plemników w śluzie szyjki macicy
- histeroskopię endoskopową, pozwalającą ocenić jamę macicy od środka
Nie tylko kobieta wymaga diagnozy. Mężczyźni również powinni się przebadać. Oprócz podstawowych badań warto skontrolować poziom folitropiny, lutorpiny i testosteronu oraz wykonać badanie jakości męskiego nasienia – tzw. seminogram – aby ocenić objętość spermy, stan, ilość i ruchliwość plemników.
Niepłodność czy bezpłodność?
Zdarza się, że niepłodność bywa mylona z bezpłodnością. A są to dwa zupełnie inne stany. Niepłodność jest stanem przejściowym, objawiającym się problemami z zajściem w ciążę i może zostać wyleczona, natomiast bezpłodność to stan permanentny i całkowicie zamykający drogę do macierzyństwa.
Chce mieć dziecko – co powinnam zrobić?
Zacznijmy od tego, że nie warto od razu się zamartwiać! Stres ma bardzo negatywny wpływ na nasze ciało i tylko pogorszy sytuację. Warto dać swojemu organizmowi trochę czasu. Warto zadbać o swój styl życia oraz kondycję psychiczną i fizyczną. Następnie zwrócić się do lekarza, który zdiagnozuje problem i ustali plan działania. Metod leczenia niepłodności jest wiele. Wybór skutecznej metody leczenia powinien być adekwatny do stopnia zaawansowania problemu z zajściem w ciążę. Obecnie istnieją wiele poradni specjalizujących się w leczeniu niepłodności. Warto je odwiedzić. Medycyna stale się rozwija i dostarcza nowych rozwiązań.
Coś czego wczoraj nie dało się wyleczyć – jutro już może nie stanowić problemu dla lekarzy. Dbaj o swój organizm i nie trać nadziei.
Źródła:
- Monika Hajduk: „Wpływ masy ciała na płodność u kobiet” ISSN 1734–3321.
- Ilona Górna: „Wpływ sposobu żywienia oraz wybranych parametrów stylu życia na płodność i rozrodczość kobiet”;
http://www.wbc.poznan.pl/Content/328205/index.pdf. - http://badanie-nasienia.pl/artykuly-i-opracowania/dieta-a-nieplodnosc-meska-%E2%80%93-czy-to-co-jemy-ma-wplyw-nanasze-szanse-na-potomstwo/.