Do immunizacji, czyli uczulenia matki Rh-ujemnej na antygeny płodowe Rh-dodatnie dziecka, dochodzi zazwyczaj w efekcie zetknięcia się obcoantygenowej krwi płodu z układem immunologicznym ciężarnej. Co prawda łożysko ludzkie stanowi barierę, która teoretycznie zapobiega takiej sytuacji, jednak w praktyce może do tego dochodzić – zwłaszcza wówczas, kiedy ma miejsce naruszenie ciągłości kosmówki czy też łożyska (poród, poronienie, operacja ciąży ektopowej, inwazyjne zabiegi wewnątrzmaciczne, krwawienia, urazy). Do immunizacji może dojść także w mechanizmie pozaciążowym, np. w efekcie przetoczenia niezgodnej grupowo krwi czy wielokrotnego używania zanieczyszczonego sprzętu do iniekcji.

W momencie rozpoznania obcych antygenów krwinek czerwonych dochodzi do wyzwolenia w organizmie ciężarnej pierwotnej odpowiedzi immunologicznej polegającej na produkcji przeciwciał w klasie IgM, które nie przechodzą przez łożysko, przez co nie stanowią zagrożenia dla płodu. Dopiero ponowny kontakt z antygenem, co przeważnie ma miejsce już w kolejnej ciąży, prowadzi do uruchomienia mechanizmu pamięci immunologicznej i produkcji przeciwciał odpornościowych klasy IgG, które przechodzą przez łożysko na drodze transportu aktywnego, łączą się z antygenem, opłaszczając erytrocyty i wywołując chorobę hemolityczną płodu i/lub noworodka, której głównym objawem jest ciężka niedokrwistość hemolityczna, która z kolei może wywoływać stan przewlekłego niedotlenienia wewnątrzmacicznego prowadzący do uszkodzenia tkanek i narządów płodu, uogólnionego obrzęku a w ostateczności nawet zgonu płodu.

Aby doszło do immunizacji wystarczy, aby do krwioobiegu matki dostała się niewielka ilość krwi dziecka (od 0,1 do 0,5 ml) zawierająca obcy antygen Rh. Wówczas organizm kobiety ciężarnej zaczyna wytwarzać przeciwciała, które zwalczają „obce” dla niego krwinki czerwone płodu. Wytworzone w takiej sytuacji przeciwciała mogą zagrażać dziecku w obecnej ciąży oraz w następnych ciążach.

Do immunizacji może dojść podczas:

• poronienia
• przerwania ciąży
• zabiegów wewnątrzmacicznych (między innymi biopsja trofoblastu, amniocenteza, kordocenteza)
• urazów brzucha (szczególnie w III trymestrze ciąży)
• transfuzji krwi niezgodnej grupowo
• przedwczesnego odklejenia łożyska
• ręcznego wydobycia łożyska
• łyżeczkowania jamy macicy
• krwawienia przedporodowego
• usunięcia ciąży pozamacicznej
• porodu

Na podstawie:
Dębska M i wsp. Profilaktyka konfliktu serologicznego – update 2020. Po Dyplomie. 2020; 4: 43-52. https://podyplomie.pl/ginekologia/34879,profilaktyka-konfliktu-serologicznego-update-2020. Data wejścia na stronę: 16.04.2024
Fabijańska-Mitek J. Przeciek płodowo-matczyny: skutki kliniczne i metody oceny. Acta Haematologica Polonica 2011: 42 (3): 445-451.
Wielgoś M. i wsp. Konflikt serologiczny matczyno-płodowy. Forum położnictwa i ginekologii. 2023; 71: 42-47. https://www.forumginekologii.pl/artykul/konflikt-serologiczny-matczyno-plodowy-1. Data wejścia na stronę: 16.04.2024.
Wiercińska M.i wsp. Konflikt serologiczny – co to jest, kiedy występuje i jakie ma skutki. Medycyna Praktyczna dla pacjentów. 2022. https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/301810,konflikt-serologiczny-co-to-jest-kiedy-wystepuje-i-jakie-ma-skutki. Data wejścia na stronę: 16.04.2024
Wiercińska M. Jakie sa grupy krwi, dziedziczenie. Medycyna Praktyczna dla pacjentów. Hematologia. 8.05.2023. https://www.mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/322589,grupa-krwi-jakie-sa-grupy-krwi-dziedziczenie. Data wejścia na stronę: 16.04.2024
Konflikt serologiczny – czym jest i komu grozi? Profilaktyka i leczenie konfliktu serologicznego. MEDONET. https://www.medonet.pl/ciaza-i-dziecko/patologia-ciazy,konflikt-serologiczny—co-to-jest–na-czym-polega-,artykul,1704099.html. Data wejścia na stronę: 16.04.2024