Choroba hemolityczna

Przeciwciała obecne w surowicy matki, która jest Rh(-) przenikają przez łożysko do krwi płodu Rh(+) i niszczą jego krwinki czerwone – dochodzi wówczas do ich rozpadu, czyli hemolizy. Na tym polega choroba hemolityczna. Rozpad krwinek prowadzi do niedokrwistości oraz może mieć wiele innych groźnych konsekwencji dla płodu, takich jak:

• niedotlenienie tkanek,
• niewydolność krążenia u płodu,
• obrzęk łożyska,
• obrzęk uogólniony płodu,
• obumarcie wewnątrzmaciczne płodu.

Żółtaczka noworodka

W przypadku łagodnych form konfliktu serologicznego (często w przypadku konfliktu w zakresie grup głównych – A, B, 0) nie dochodzi do wystąpienia objawów u płodu, a dopiero po porodzie, u noworodka. W wyniku zwiększonego rozpadu krwinek czerwonych płodu uwalniana jest w dużej ilości bilirubina, której wątroba noworodka nie jest w stanie przetworzyć i wyeliminować. Objawem nadmiernej ilości bilirubiny krążącej we krwi noworodka jest żółtaczka. Może ona wymagać leczenia już w pierwszych godzinach lub dobach po porodzie. Bardzo wysoki poziom bilirubiny może prowadzić do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Niedokrwistość płodu i noworodka

Rozpad krwinek czerwonych płodu pod wpływem działania przeciwciał matczynych jest istotą konfliktu serologicznego, a skutkiem tego jest zmniejszenie ilości krwinek czerwonych u dziecka i postępująca niedokrwistość. Niedokrwistość może mieć różne nasilenie, zależnie od rodzaju i ilości występujących przeciwciał.

Obrzęk płodu

Obrzęk oznacza obecność wolnego płynu w jamach ciała (jamie brzusznej, jamie opłucnowej, osierdziu) oraz w tkance podskórnej płodu. Ponadto, może dojść do obrzęku łożyska, powiększenia śledzony i wątroby płodu.

Obrzęk uogólniony płodu wynika z nasilonej niedokrwistości.

Małopłytkowość

Jest konsekwencją konfliktu płytkowego występującego w zakresie antygenu HPA-1a. Przeciwciała dostające się do krwi płodu niszczą jego płytki krwi. Płytki krwi odgrywają kluczową rolę w procesie krzepnięcia, a ich obniżony poziom może prowadzić do ciężkich krwawień u dziecka, zarówno w życiu płodowym jak i u noworodka.

Obumarcie wewnątrzmaciczne płodu

W najcięższych oraz w nieleczonych postaciach konfliktu serologicznego może dochodzić do obumarcia wewnątrzmacicznego płodu. Najczęściej zdarza się to w III trymestrze ciąży, w mechanizmie nasilonej niedokrwistości, niewydolności krążenia i uogólnionego obrzęku płodu. Sytuacja ta zdarza się jednak niezwykle rzadko, dzięki możliwości skutecznego leczenia wszystkich form konfliktu serologicznego.

Na podstawie:
Szul M. i wsp. Konfliktserologiczny – przyczyny, diagnostyka, leczenie. Forum położnictwa i ginekologii.2019.10. https://www.forumginekologii.pl/artykul/konflikt-serologiczny-przyczyny-diagnostyka-i-leczenie. Data wejścia na stronę: 16.04.2024
Dębska M i wsp. Profilaktyka konfliktu serologicznego – update 2020. Po Dyplomie. 2020; 4: 43-52. https://podyplomie.pl/ginekologia/34879,profilaktyka-konfliktu-serologicznego-update-2020. Data wejścia na stronę: 16.04.2024
Wielgoś M. i wsp. Konflikt serologiczny matczyno-płodowy. Forum położnictwa i ginekologii. 2023; 71: 42-47. https://www.forumginekologii.pl/artykul/konflikt-serologiczny-matczyno-plodowy-1. Data wejścia na stronę: 16.04.2024